‹ Πίσω

Το Παγκράτι,σημείο επιχειρηματικής δράσης και ευκαιριών.       

 

   Ζωντανό, πολύπλευρο, πολυσυλλεκτικό, γοητευτικό, αναπτύχθηκε και εξελίχθηκε σε μία από τις περιζήτητες συνοικίες της Αθήνας, ιδανικό τόπο για διαβίωση και για εναλλακτικού τύπου διασκέδαση, αλλά και σε περιοχή με ιδιαίτερο πολιτιστικό ενδιαφέρον. Ένας χώρος για επαγγελματικά βήματα λόγω των πολυσύχναστων δρόμων. Ψηλές, πολυάριθμες πολυκατοικίες, μια αγορά που εξυπηρετεί τις γύρω περιοχές, Ζωγράφου-Βύρωνα και Καισαριανή, κόσμος από ποικίλα κοινωνικά στρώματα.

Το πλεονέκτημα της αθηναϊκής αστικής αυτής γειτονιάς, εκτός των άλλων, είναι η μικρή απόσταση από το κέντρο, όπως φαίνεται άλλωστε από τους τουρίστες του airbnb που το κατακλύζουν. Μουσεία, πάρκα, μνημεία, βιβλιοθήκες και επιστημονικά ιδρύματα έχουν πλέον διεθνή φήμη.

Πυκνοκατοικημένη περιοχή, λόγω της γειτνίασης με το κέντρο, άρχισε ν’ αναπτύσσεται κατά τον μεσοπόλεμο, με κορύφωση την περίοδο 1950-1970, παρουσιάζοντας μία ενδιαφέρουσα κοινωνική διαστρωμάτωση, η οποία αποτυπώνεται στις γειτονιές και τις διαφοροποιεί μεταξύ τους. Κοντά στο Καλλιμάρμαρο, στο ξενοδοχείο Χίλτον, στις λεωφόρους Βασιλέως Γεωργίου Β΄ και Βασιλέως Κωνσταντίνου, συγκεντρώνονταν τα πιο υψηλά κοινωνικά στρώματα, ενώ στις γειτονιές που συνορεύουν με την Καισαριανή ή τον Βύρωνα, τα πιο χαμηλά.

Τα χρόνια της κρίσης αποδείχθηκαν  ευεργετικά για το Παγκράτι. Ο κόσμος κυκλοφορεί και  δραστηριοποιείται πολύ στη γειτονιά.Τα ενοίκια μειώθηκαν, τα σπίτια λόγω της παλαιότητας τους οδήγησαν τους ιδιοκτήτες να  ρίξουν τις τιμές των ενοικίων τους.

Οι πλατείες είναι το τοπόσημο του Παγκρατίου

Μπροστά από το «Παλάς» η μικρή πλατεία με το Σιντριβάνι, και η οδός Υμηττού, σημείο συναντήσεων της περιοχής και τώρα ένας από τους πιο εμπορικούς δρόμους του Παγκρατίου, με πολλά μαγαζιά και καφέ-μπαρ.

Η οδός Ευτυχίδου,το χωρίζει νοητά στη μέση με την ονομασία «Κάτω Παγκράτι» να έχει δοθεί στην περιοχή γύρω από το τρίγωνο Βασιλέως Γεωργίου - Αρχελάου - Σπύρου Μερκούρη.

Οι πολλές πλατείες είναι το βασικό τοπόσημό του με την κάθε μία να διατηρεί μία αυτονομία σε σχέση με τη συνοικία και να έχει τα δικά της στέκια, τη δική της ταυτότητα και τους δικούς της θαυμαστές, κάθε ηλικίας.

Οι πλατείες Βαρνάβα και Μεσολογγίουανακαινίστηκαν και σήμερα γνωρίζουν μεγάλη άνθηση με νέα στέκια, με άποψη και αισθητική.

Η πλατεία Πλαστήρα, που δεν δίνει και τόσο όψη πλατείας, λόγω μεγέθους και χωροταξίας, ζει εδώ και μερικά χρόνια μεγάλες στιγμές και έγινε γνωστή σ’ όλη την Αθήνα, από τότε που το πρώην γωνιακό μανάβικο (Αρχιμήδους & Πρόκλου) μετατράπηκε σ’ ένα από τα πιο πετυχημένα μπαρ της περιοχής, με όνομα που παραπέμπει στο θρυλικό νεοϋορκέζικο ξενοδοχείο, το Chelsea Hotel.

Η πλατεία Προσκόπων, όμως, κρατάει την πρωτοκαθεδρία. Πήρε το όνομά της από το Σώμα Ελλήνων Προσκόπων (Πτολεμαίων 1) αλλά την έκανε διάσημη ο Μάνος Χατζηδάκις, μιας και εκεί βρίσκεται το αγαπημένο του στέκι, ο «Μαγεμένος Αυλός», στο οποίο ήταν μόνιμος θαμώνας. Από το εστιατόριο αυτό περνούσε όλη η καλλιτεχνική και λογοτεχνική αφρόκρεμα της εποχής (Σεφέρης, Ελύτης, Γκάτσος, Λαμπέτη, Καρέζη κ.ά.). Η πλατεία αυτή ονομάζεται σήμερα και πλατεία «Μάνου Χατζηδάκι».

Η πλατεία Προσκόπων, μαζί με την οδό Αρχελάου, έχουν αναδεχθεί τελευταία σε σημείο καλού φαγητού και ποτού, με πολλά μικρά εστιατόρια, ψαγμένα, κομψά καφέ και μπαράκια με ωραίες μουσικές που ικανοποιούν όλα τα γούστα.

Επίσης, η συγκεκριμένη περιοχή αρχίζει και γίνεται πόλος έλξης για μικρές, ιδιαίτερες δημιουργικές επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται στον χώρο των ρούχων, του κοσμήματος και της χειροτεχνίας.

Σε απόσταση αναπνοής από την Πλατεία Προσκόπων, στο τρίγωνο που σχηματίζεται από τις οδούς Αρχελάου, Αμύντα και Αρριανού, ακριβώς μπροστά από το καφέ-εστιατόριο «Musique Cafe», απέναντι από το καφέ-ουζερί «Τρίγωνο» και λίγο μέτρα μακριά από το διάσημο εστιατόριο «Μαύρο Πρόβατο», βρίσκεται μία παντελώς άγνωστη πλατεία, η πλατεία Γεωργίου Ρούγκα. Μία μαρμάρινη κατασκευή κρυμμένη μέσα στις φυλλωσιές με χαραγμένο πάνω της το όνομα του αγωνιστή της αντίστασης, μας φανερώνει από πού προέρχεται το όνομά της.

Αρχιτεκτονικά το Παγκράτι έχει να επιδείξει τον πλούτο μιας αστικής γειτονιάς, ανάμεσα στις παλιές και πιο σύγχρονες πολυκατοικίες, μέσα σε δρομάκια, πεζόδρομους και στενά, ξεπροβάλλουν διώροφα προπολεμικά ή μεσοπολεμικά κτίρια, που διατηρούν με την παρουσία τους ζωντανή την αστική αύρα της παλιάς αθηναϊκής συνοικίας.

Σ’ αυτό βοηθάνε πολύ και τα μικρά μπακάλικα, τα μανάβικα, τα ψιλικατζίδικα, τα συνοικιακά κομμωτήρια και κουρεία, τα ραφτάδικα, τα ταβερνάκια, τα μαγειρεία, οι vintage επιγραφές πολλών καταστημάτων, οι κλασικοί φούρνοι και τα παραδοσιακά ζαχαροπλαστεία, οι δύο λαϊκές αγορές, και όλα αυτά μαζί συνθέτουν την εικόνα της γειτονιάς που ίσως θυμίζει περασμένες δεκαετίες.

Η συγκεκριμένη περιοχή, εκτός του ότι βρίσκεται σε προνομιακή σχέση με το κέντρο της πόλης, είναι φιλική, ασφαλής, αυτόνομη, ζωντανή, γεμάτη ιστορία, με αυθεντικό σοφιστικέ ύφος, ιδιαίτερη ατμόσφαιρα, αύρα και χαρακτήρα. Μία περιοχή όπου το καινούργιο σέβεται το παλιό και μαζί διαμορφώνουν ένα γοητευτικό αποτέλεσμα ελκυστικό για όλες τις ηλικίες, κατατάσσοντάς τη μέσα σε μία από τις καλύτερες για να ζεις.

ΒΑΣΙΚΑ ΣΗΜΕΙΑ-ΟΡΟΣΗΜΑ ΤΟΥ ΠΑΓΚΡΑΤΙΟΥ

Πνεύμονας της περιοχής είναι το Άλσος Παγκρατίου, έκτασης 30 στρεμμάτων, το οποίο δενδροφυτεύτηκε το 1908 με πρωτοβουλία της Βασίλισσας Σοφίας.

Στα πρώτα χρόνια μετά τον εμφύλιο στο Άλσος λειτούργησε το ομώνυμο θεατράκι με τις παραστάσεις που έδινε το διάσημο «Ελεύθερο Θέατρο», το οποίο αναβίωσε την επιθεώρηση και ανέδειξε πολλά μετέπειτα αστέρια της θεατρικής σκηνής (Μίρκα Παπακωνσταντίνου, Άννα Παναγιωτοπούλου, Σταμάτης Φασουλής, Μίμης Χρυσομάλλης, Κώστας Αρζόγλου κ.ά.).

Το θέατρο αυτό έχει κλείσει εδώ και πολλά χρόνια, αλλά ένας βράχος του Άλσους, μέρος του τοίχου του μικρού θεάτρου «skrow theater» που βρίσκεται λίγο παρακάτω, στην οδό Αρχελάου, αποτελεί τον συνδετικό κρίκο μεταξύ του θεατρικού παρελθόντος και του παρόντος. Το θέατρο αυτό, μαζί με τον άλλοτε κινηματογράφο Kόρονετ, το «Coronet theater» στην οδό Φρύνης, διεκδικούν, με τις ιδιαίτερες, ποιοτικές και πρωτοποριακές παραστάσεις τους, μία αξιοσημείωτη θέση στον θεατρικό χάρτη της Αθήνας.

Το στρωμένο με ειδικό χώμα πέταλο, περιμετρικά του Παναθηναϊκού Σταδίου, αγαπημένος τόπος τρεξίματος των αθλούμενων κατοίκων της περιοχής και όχι μόνο (είσοδος από την οδό Αρχιμήδους), αρκεί μία βόλτα εκεί την ώρα της δύσης, όπου η θέα της Ακρόπολης, μέσα στο λυκόφως είναι ένα θέαμα που δύσκολα ξεχνιέται.

Ανατολικά του Σταδίου, στην κορφή του λόφου του Αρδηττού, βρίσκεται, όπως αναφέρεται στον χάρτη, η «θέση τοποθέτησης ιερού πλοίου», ο χώρος όπου έβαζαν οι αρχαίοι το μεγάλο τοποθετημένο σε ρόδες πλοίο που μετέφερε το πέπλο της Αθηνάς, κατά τη διάρκεια των Παναθήναιων.

Ένας άλλος ζωντανός πυρήνας για μία συνοικία είναι το σχολείο. Και σχολεία στο Παγκράτι υπάρχουν πολλά, μ’ ένα από τα πιο ιστορικά της Αθήνας, το 7ο ΓΕ.Λ. Αθηνών, να βρίσκεται μεταξύ αυτών. Από το 7ο Λύκειο έχουν αποφοιτήσει πολλοί γνωστοί Αθηναίοι, με τον τέως ΠτΔ, Κάρολο Παπούλια, έναν εξ αυτών.

Στο Παγκράτι ήταν και η ιδιωτική Σχολή «Καλπάκα» (Δαμάρεως 40 & Τιμοθέου), που ιδρύθηκε από τις αδελφές και δασκάλες Αθηνά και Αλεξάνδρα Καλπάκα από το Αϊβαλί, όταν αυτές ήλθαν στην Αθήνα μετά τη Μικρασιατική Καταστροφή. Σήμερα, το κτίριο της Σχολής έχει επεκταθεί και στεγάζει το 10ο Επαγγελματικό Λύκειο της Αθήνας.

Στη δεκαετία του ’60 υπήρχαν πάνω από 15 κινηματογράφοι, οι περισσότεροι εκ των οποίων ανήκουν τώρα πια στις αναμνήσεις των μεγαλύτερων. Kι όμως έμειναν μερικοί, σημεία αναφοράς για την περιοχή, που αντιστέκονται με πείσμα στις δυσκολίες των καιρών και προσπαθούν με ποιοτικές ταινίες να κρατήσουν ζωντανή την παράδοση ετών, όπως το «Πτι-Παλαί» στην οδό Ριζάρη, οι θερινοί «Όαση», ανάμεσα στις πολυκατοικίες της οδού Πρατίνου, ο διατηρητέος «Λάουρα», στην οδό Νικηφορίδη, καθώς και το ιστορικό «Παλάς» (Υμηττού 109), με την art deco αίθουσα, το οποίο, αδιαλείπτως, από το 1925, ψυχαγωγεί, λειτουργώντας χειμώνα και καλοκαίρι.

Δύο εξαιρετικά και ενημερωμένα βιβλιοπωλεία που καλύπτουν πλήρως τις ανάγκες τους, το βιβλιοπωλείο «Πλειάδες» στη Σπύρου Μερκούρη και το «Λεξικοπωλείο» στη Στασινού, κοντά στην πλατεία Προσκόπων. Χώροι οικείοι που βιβλιοπαρουσιάσεις οργανώνονται σ’ αυτά προσφέροντας στο ακροατήριο ξεχωριστές, ποιοτικές βραδιές.

Σε ένα ανακαινισμένο, διώροφο νεοκλασικό, επί της οδού Τιμάρχου 3, η οποία παλιά ήταν αδιέξοδο, είναι εδώ και δύο χρόνια περίπου, η καινούργια πολιτιστική «εστία» του Παγκρατίου, αφού εδώ στεγάστηκε το «Πρόγραμμα Ελληνικών Σπουδών» του διεθνούς φήμης Αμερικανικού Πανεπιστημίου Πρίστον, το οποίο έψαχνε χώρο για το παράρτημά του στην Αθήνα, ένα κέντρο ερευνών και μελέτης του ελληνικού πολιτισμού.

Τέλος, στο Παγκράτι θα καταλάβει ακόμη πιο περίοπτη θέση στον πολιτιστικό χάρτη της πόλης με το νέο, εξαιρετικό μουσείο μοντέρνας και σύγχρονης τέχνης, το «Ίδρυμα Βασίλη και Ελίζας Γουλανδρή», να ανοίγει τις πόρτες του στην οδό Ερατοσθένους 12.

 

ΤΟ ΠΑΓΚΡΑΤΙ ΤΟΥ ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΟΥ ΚΑΙ ΤΟΥ ΘΕΑΤΡΟΥ

Το Παγκράτι προσέλκυε το ενδιαφέρον παραγωγών ταινιών κινηματογράφου και κοντά στον Προφήτη Ηλία έχουν γυριστεί μερικές παλιές ελληνικές ταινίες, όπως «Ο Μήτρος κι ο Μητρούσης στην Αθήνα» (1960) με τον Θ. Βέγγο, «Οι γυναίκες θέλουν ξύλο» (1962) με τον Κ. Βουτσά, ο «Παπατρέχας» (1966) με τον Θ. Βέγγο και στην πλατεία Μεσολογγίου, το «Μίνι φούστα και καράτε» (1966) με τον Γιώργο Πάντζα.

Το Παγκράτι προσέλκυσε, από τα πρώτα κιόλας χρόνια της ανάπτυξής του, το ενδιαφέρον ανθρώπων του πνεύματος και των τεχνών, όπως των Χατζηδάκι, Βάρναλη, Σεφέρη, Βασίλη Ρώτα, Νικηφόρου Βρεττάκου.

Μερικοί ακόμη από τους «επώνυμους» κατοίκους του Παγκρατίου, που δεν βρίσκονται πια στη ζωή, είναι ο Ντέμης Ρούσσος, ο ζωγράφος Μίνως Αργυράκης, ο κονφερασιέ Γιώργος Οικονομίδης, ο δημοσιογράφος Αλέξανδρος Βέλιος, οι ηθοποιοί Ρίκα Βαγιάνη, Άννα Συνοδινού, ο συνθέτης και στιχουργός Βασίλης Δημητρίου, ο βραβευμένος με Πούλιτζερ φωτορεπόρτερ του πρακτορείου Reuters Γιάννης Μπεχράκης, ο Αντώνης Λάνθιμος, παλαίμαχος, διεθνούς φήμης μπασκετμπολίστας, πατέρας του Γιώργου Λάνθιμου.

Μερικοί απ’ αυτούς που ζουν σήμερα στο Παγκράτι είναι ο Γιώργος Παπαστεφάνου, οι ηθοποιοί Θέμις Μπαζάκα, Βάσια Τριφύλλη, Σταύρος Ζαλμάς, Δημήτρης Καταλειφός, Γρηγόρης Βαλτινός, ο σκηνοθέτης/χορογράφος Δημήτρης Παπαϊωάννου, οι συγγραφείς Τίτος Πατρίκιος, Θανάσης Γιοχάλας, η καθηγήτρια του ΕΜΠ, Μάρω Καρδαμίτση-Αδάμη, οι δημοσιογράφοι Δημήτρης Ρηγόπουλος («Καθημερινή») και Γιάννης Διακογιάννης, οι τραγουδοποιοί Γιάννης Βογιατζής, Τάνια Τσανακλίδου, Φοίβος Δεληβοριάς, oι ζωγράφοι Στέφανος Δασκαλάκης, Σ. Σόρογκας, Γ. Σταθόπουλος, οι πολιτικοί Ν. Κακλαμάνης, Νίκος Δένδιας, Ό. Γεροβασίλη. η μετεωρολόγος Χριστίνα Σούζη και ο αρχηγός της ΝΔ Κ. Μητσοτάκης.

Το Παγκράτι είναι μία ζωντανή συνοικία και, όπως κάθε ζωντανός οργανισμός, αλλάζει, μεταμορφώνεται, εξελίσσεται. Παλιά στέκια κλείνουν, καινούργια ανοίγουν, νέες «πιάτσες» δημιουργούνται.

 Εμπορικά μαγαζιά και κέντρα διασκέδασης, ορόσημα κάποιας εποχής, όπως το βιβλιοπωλείο «Δημόπουλος», το ζαχαροπλαστείο «Λέντζος» με τον φημισμένο φραπέ, το «SAN RIVAL» με το περίφημο παγωτό φούρνου, οι ταβέρνες «Ηλίας», «Θεμιστοκλής», «Μεγαρίτης», «Μεσογίτης» με τις εκπληκτικές μπριζόλες, το μπαρ-εστιατόριο «Πάρτυ», το μπαράκι με τις ροκ μουσικές «Bright Shoe» και άλλα πολλά, έκλεισαν τον κύκλο τους .

Τη σκυτάλη παίρνουν τώρα άλλα με κοινό χαρακτηριστικό την ποιότητα, την αισθητική και τους ήρεμους τόνους, που συμβαδίζουν απόλυτα με το γενικότερο προφίλ όλης της συνοικίας του Παγκρατίου. Αυτά συνυπάρχουν αρμονικά με μερικά που θεωρούνται σταθερές αξίες, όπως είναι τα εστιατόρια ο «Βυρίνης» (από το 1940), ο «Καραβίτης» (από το 1935, υπάρχουν ακόμη σημάδια από σφαίρες που έπεσαν στα Δεκεμβριανά), οι «Μουριές» (από το 1970), ο «Μαγεμένος Αυλός», το καφέ μπαρ «Αερόστατο», τα ζαχαροπλαστεία «Διεθνές», στη Σπ. Μερκούρη και «Pastry Family» (από το 1969) στην οδό Ριζάρη, τα οποία έχουν να πουν πολλές ιστορίες για τους διάσημους πελάτες τους.

Το «Διεθνές»,  στη Σπύρου Μερκούρη το οποίο ελάχιστα έχει αλλάξει από εκείνα τα χρόνια, ήταν γνωστό για τα αμυγδαλωτά του και την καρυδόπιτα.

Στα διαχρονικά μαγαζιά του Παγκρατίου ανήκει και το ζαχαροπλαστείο «Τούλα», το οποίο είχε ξεκινήσει τη διαδρομή του το 1920 από τη συνοικία Ταύταλα της Κωνσταντινούπολης για να καταλήξει, μετά τον διωγμό του 1964, στην οδό Ευτυχίδου, όπου διατηρείται μέχρι σήμερα. Το περίφημο «παγωτό μουστάρδα» και τα πολίτικα γλυκίσματα την έκαναν πασίγνωστη στο Παγκράτι και σήμερα τα εγγόνια της συνεχίζουν με επιτυχία την επιχείρηση.

Ίδια περίπτωση και της οικογένειας του Κωνσταντίνου Φάτσιου, που διατηρούσε δύο εστιατόρια στην Κωνσταντινούπολη, και όταν εγκαταστάθηκε στην Αθήνα, το 1969, άνοιξε το γνωστό εστιατόριο με τη σταθερά ποιοτική ελληνική και πολίτικη κουζίνα, και τους σταθερά φανατικούς πελάτες, στην οδό Ευφρονίου.

Άλλο ένα μαγαζί με μεγάλη ιστορία βρίσκεται λίγα μέτρα πιο μακριά από το Φάτσιο, στη γωνία Ευφρονίου και Σπύρου Μερκούρη. Πρόκειται για το φημισμένο καφενείο του Λουκά, ένα απλό, καφενείο της γειτονιάς, αγαπημένο «στέκι» των κατοίκων της περιοχής, με φανατικούς θαμώνες, όλες τις ώρες της ημέρας, συγγραφείς, καλλιτέχνες, δικηγόρους, γιατρούς, πολιτικούς, νοικοκυρές, απλούς συνταξιούχους. Οι περισσότεροι μένουν εκεί κοντά, αλλά υπάρχουν και μερικοί που έρχονται, καθημερινά, από το Κολωνάκι και το Χαλάνδρι.

Ακριβώς απέναντι ο «Κόκος» με τους εξαιρετικούς προέλευσης καφέδες, για τους οποίους έχει κερδίσει δύο φορές το 2ο βραβείο σε πανελλήνιο πρωτάθλημα γευσιγνωσίας καφέ (cuptesting).

Στο συγκεκριμένο σημείο υπάρχουν κι αλλά, ο «Γρηγόρης», το «Coffee Island», το «Cue», το καθένα έχει τους δικούς του θαμώνες.

 

Πηγή:  Athens voice (διασκευή)